Integrale openbare ruimte

Stand van zaken

De openbare ruimte is de plek waar alles letterlijk en figuurlijk samen komt; het is de plek waar mensen elkaar ontmoeten, naar hun werk gaan, spelen, sporten en ontspannen. Het is ook de plek waar ambities rondom bijvoorbeeld klimaatadaptatie, biodiversiteit en circulariteit kunnen worden gerealiseerd. De openbare ruimte vervult daarmee een belangrijke rol in onze brede welvaart. Via onze eigendommen (assets) in de openbare ruimte sturen we op de leefkwaliteit voor mens en dier. Die assets moeten allereerst functioneel en veilig zijn. We beheren assets, met een totale waarde van 2 miljard euro.
Veel assets lopen tegen het eind van hun levensduur. Momenteel ligt 78% van de wegen er goed bij, maar het moment dat we deze wegen niet meer met onderhoud alleen op orde houden, komt naderbij. De omvangrijke naoorlogse groei van Apeldoorn leidt 60 tot 80 jaar later tot een grote vervangingsopgave.
In het Beheerprogramma openbare ruimte dat de gemeenteraad in januari 2021 besprak, werd uitgegaan van oplopende structurele kosten tot circa 30 miljoen euro per jaar vanaf 2030 - 2040. Ook onze ambitie om extra groen en extra bomen vraagt om investeringen en onderhoudsmiddelen. Om deze reden hebben we ook in het coalitieakkoord opgenomen dat er meer geld nodig is om het beheer van de openbare ruimte op een passend niveau te borgen in elke wijk, dorp en buurt.
Wij leggen de gemeenteraad een Strategisch Assetmanagementplan (SAMP) voor waarin de raad kan bepalen hoe moet worden omgegaan met de “knoppen” kwaliteit, geld en risico’s.

Wat hebben we bereikt in 2023?

In februari 2023 is het strategisch assetmanagementplan (SAMP) door de gemeenteraad vastgesteld. In het SAMP staat informatie over:

• op welke wijze we met het beheer van de openbare ruimte bijdragen aan de ambities en doelstellingen van gemeente Apeldoorn;
• welke uitgangspunten en kaders we gebruiken voor het beheer van de openbare ruimte;
• hoe wij assetmanagement gebruiken om tot een transparante afweging van prestaties, risico’s en kosten te komen;

Ook is daarin een prognose opgenomen voor de te verwachten investeringen voor de gehele openbare ruimte:

BBV

Is er sprake van achterstallig onderhoud?
(Nog) niet, we hebben nog speelruimte om te prioriteren, daarmee voorkomen we kapitaalvernietiging en onveilige situaties. Is er wel sprake van een achterstand, de BBV geeft in dat geval aan dat de achterstand binnen 4 jaar moet worden ingelopen. In principe zijn er voldoende middelen om de komende jaren dat te doen. Onzekerheid hierin is de snelheid waarin ons wegennet veroudert, we verwachten een toename, maar de snelheid van die toename is onzeker.

1.a. Groen

Stand van zaken

Groen is een onderscheidende kwaliteit van Apeldoorn. Het is ons natuurlijke kapitaal.
In het beheer van de gemeente merken we de gevolgen van de klimaatverandering. Er is bijvoorbeeld sprake van verdroging en wateroverlast bij hevige stortbuien. Daarnaast is er sprake van verzuring door stikstof. Dit betekent dat we extra moeten investeren in groeiplaatsen voor bomen, het totale kroonvolume van bomen moeten vergroten en stenige omgevingen moeten omvormen naar groen. Voor een deel doen we dat natuurlijk al, onder meer via Bokashi voor de bomen en de actie Steenbreek voor het omvormen naar groen.
De uitwerking vanuit het Groenplan loopt nog door in 2023. Het onderhoud en vervanging vindt plaats conform het beheerprogramma.

Wat hebben we bereikt in 2023?

In 2023 is er extra geïnvesteerd in groeiplaatsen voor bomen. Groeiplaatsverbetering heeft onder andere plaatsgevonden bij de bomen aan de Loolaan. Via het programma 'Boompje erbij' hebben wij ongeveer 500 bomen aan particulieren uitgereikt.

Voor de actie 'steenbreek' hebben wij, in het kader van het omvormen naar groen, stenen bij particulieren afgevoerd.

Net als in voorgaande jaren hebben wij in 2023 Bokashi in de openbare ruimte gebracht. Deze voedingsrijke stof , waarbij geen CO2 vrijkomt, wordt verwerkt in de bodem en werkt als een soort potgrond.
Het groenonderhoud heeft in 2023 conform plan plaatsgevonden. Er zijn geen onderhoudsachterstanden.

1.b. Wegen

Stand van zaken

In 2014 is gestart met de uitvoering van de maatregelen die zijn opgenomen in het Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen). Mede door de extra provinciale middelen is de kwaliteit van onze wegen in de afgelopen jaren grotendeels hersteld. Vooral de asfaltwegen zijn in kwaliteit toegenomen (wat ook de insteek was van het Herstelplan).

Hiermee is de basis nu redelijk op orde. Zoals benoemd in de paragraaf “integrale openbare ruimte” voorzien we een nieuwe grote opgave voor de vroeg na-oorlogse wijken. Deze vertaalt zich naar circa 30 miljoen euro per jaar vanaf 2030 - 2040.

We zetten een deel van het budget in voor het omvormen van asfalt naar elementenverharding en een deel op specifieke projecten waar grote kansen liggen om meerwaarde toe te voegen (bijvoorbeeld een grote plus in beeldkwaliteit, veiligheid of functionaliteit). Bij dergelijke ingrijpende projecten geven we inwonersparticipatie een grotere rol. Het zijn immers de bewoners en gebruikers die echt kunnen vertellen hoe hun straat een aantrekkelijk verblijfsklimaat krijgt.

Het is belangrijk om het Herstelplan Wegen in de toekomst te verbreden. Het strategisch assetmanagementplan (SAMP) gaat hiervoor de kaders bieden. Voor 2023 staan in ieder geval de volgende wegen: GP Duuringlaan, woonstraten in Dreven Noord en De Parken, woonstraten in Ugchelen, industrieweg Dijkgraafweg, Sleutelbloem en omgeving en fietspad Kanaal Noord op het programma.
In 2023 worden de wegen en fiets/wandelpaden conform het integrale beheerprogramma in uitvoering gebracht.

Wat hebben we bereikt in 2023?

Grootschalig onderhoud heeft plaatsgevonden aan de volgende wegen: Sleutelbloemstraat, Molenstraat, Oude Arnhemseweg, De Parken fase 4, Edisonlaan (tussen Boerhaavestraat-Vlijtseweg), kruising Kayersdijk met de Laan van Malkenschoten, ontsluiting Ecofactory, delen van Stadhoudersmolen, Veenhuizerweg, voet- en fietspaden in De Maten en langs de Loolaan, achterpaden Gruttersdreven, Woudweg, Sprengenweg en woonstraat De Hegge.

Omvormingen van asfalt naar klinkerverharding heeft plaatsgevonden in de Molenstraat, De Parken fase 4, achterpaden Gruttersdreven en woonstraat De Hegge. In totaal betreft dit 10.500 m2.
Uitgestelde projecten zijn:GP Duuringlaan en woonstraten in Uchgelen (vanwege stikstof), fietspad Kanaal Noord (meer tijd nodig voor afstemming met Waterschap),

Klein onderhoud.
In 2023 zijn op veel plekken reparaties uitgevoerd om wortelopdruk te herstellen, met name in de Maten. Mogelijk hebben voorgaande droge jaren tot meer wortelopdruk geleid, maar dat is niet zeker (en moeilijk aan te tonen).

2. Openbare verlichting

Stand van zaken

Apeldoorn zet de komende jaren sterk in op het vervangen van minder energie-efficiënte armaturen door dimbare LED-armaturen.
De verwachting is dat de openbare verlichting in 2030 geheel vervangen is door dimbare LED’s.
Naast het vervangen van de armaturen worden jaarlijks ook ca. 600 slechte masten vervangen door gepoedercoate masten en ca. 1000 masten geschilderd.

Met de bovenstaande werkzaamheden dragen we bij aan een mooi, aantrekkelijk en duurzamer Apeldoorn.
Het planmatig onderhoudsbudget wordt overeenkomstig het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan ingezet conform het integrale beheerprogramma.

Wat hebben we bereikt in 2023?

In 2023 hebben wij extra inzet gedaan op het vervangen van ca. 1.700 traditionele armaturen (in plaats van 1.200). De reden voor de extra vervangingen was de hoge energieprijs.
In totaal hebben we in 2023:

• 1.683 armaturen vervangen door een dimbaar led armatuur
• 716 lichtmasten vervangen
• ca 150 masten geschilderd.

De stand eind 2023 is dat we 18.100 LED/retroLED en 15.700 (2.100 armaturen hebben een dubbele lamp) armaturen hebben. Van de 15.700 armaturen zijn er 13.200 PL-armaturen (zijn redelijk energiezuinig) die in de komende jaren vervangen gaan worden. Het betreft hoofdzakelijk lage verlichting in woongebieden en langs fietspaden. De armaturen zitten in een ander prijsklasse waardoor we naar verwachting ruim 2.000 armaturen per jaar kunnen vervangen.

In 2030 zullen, op 3.000 armaturen na die beeldbepalend zijn, de armaturen volledig van LED voorzien zijn.

3. Bruggen

Stand van zaken

Het algemene beeld is dat er voldoende middelen zijn om de bruggen, tunnels en viaducten op orde te houden.  Er zijn geen vervangingsgelden voor kanaalbruggen en spoorviaducten. De verwachting is dat hier tot 2030 geen financiële middelen voor nodig zijn.

In 2023 worden de volgende bruggen vervangen: Mheenpark ter hoogte van de boerderij en de smalle brug vanaf het Veluws College Mheenpark naar het sportveld.
Tevens wordt er onderhoud gepleegd aan de Deventerstraatbrug en worden er op diverse bruggen, zoals de brug in het Oranjepark, nieuwe slijtlagen aangebracht.
Ook worden een aantal bruggen, zoals bijvoorbeeld de brug aan de Beemterweg en de Bruggelerbrug, opnieuw geconserveerd.

Wat hebben we bereikt in 2023?

De brug in het Mheenpark en de smalle brug vanaf het Veluws College Mheenpark zijn in 2023 aanbesteed. Alle voorbereidingen voor de vervanging hebben plaatsgevonden. De uitvoering van de vervangingen vinden plaats in het voorjaar van 2024. De reden van de vertraging zit in het uitlopen van het aanbestedingsproces.

Er heeft in 2023 een onderzoek plaatsgevonden aan de Deventerstraatbrug. Na een eerste onderzoek hebben we besloten om nadere onderzoeken te laten plaatsvinden waarbij ook de staat van het beton aan de landhoofden is meegenomen, Naar verwachting zullen we in de loop van 2024 het onderhoud uitvoeren.
Wij hebben, onder andere, de slijtlaag op de Bruggelerbrug aangebracht.

In 2023 hebben we de brug aan de Jacqueline van de Waalsingel vervangen, daarnaast hebben we diverse metselwerken aan duikerbruggen vervangen.

Wij kennen geen onderhoudsachterstanden.

4. Begraafplaatsen

Stand van zaken

Begin 2022 is het nieuwe beleid actualisatie begraafplaatsen vastgesteld. Hierin wordt park van herinneringen, grafrechten Ambonese KNIL Veteranen en Islamitisch begraven beschreven.
Apeldoorn heeft een breed aanbod aan begraafplaatsen. Heidehof, Soerenseweg, Beekbergen, Uddel en Wenum Wiesel zijn de openbare begraafplaatsen die door de afdeling Beheer en Onderhoud beheerd worden. Wij willen dit aanbod verbreden en onderzoeken of er een natuurbegraafplaats kan worden gerealiseerd. Daarnaast willen we een plek om te herdenken toevoegen. Uitgangspunt is en blijft dat er evenwicht moet blijven tussen de kosten en de opbrengsten.
Het nieuwe beheerplan ‘begraafplaats Soerenseweg’ is inmiddels van kracht en in uitvoering.

Wat hebben we bereikt in 2023?

In 2023 hebben wij 30 herdenkingsstenen voor KNIL graven geleverd en geplaatst. Het herdenkingsbos is nog niet gerealiseerd. Realisatie kan gelijk oplopen met mogelijke realisatie van een natuur begraafplaats. Het onderzoek naar de realisatie van een natuurbegraafplaats loopt. We verwachten in Q1 van 2024 een voorbereidingskrediet te vragen en in Q2 of Q3 overeenstemming te bereiken met de grondeigenaar.

Conform plan is het onderhoud van de begraafplaatsen in 2023 uitgevoerd. Er zijn geen onderhoudsachterstanden. Middels 3 schouwmomenten heeft de beoordeling van het onderhoud plaatsgevonden.

5. Water & riolering

Stand van zaken

Het jaarprogramma wordt uitgevoerd. Speerpunten van het plan zijn anticiperen op klimaatverandering door het afkoppelen van regenwater en de openbare ruimte meer geschikt maken voor de opvang van regenwater. Er wordt ingezet op het afkoppelen van 6 ha verhard oppervlak o.a. in de openbare ruimte, bij scholen en particulieren door middel van een subsidieregeling.

Samen met het waterschap wordt gewerkt aan een verdere verduurzaming van de afvalwaterketen. Een reguliere taak is het dagelijks beheer en groot onderhoud van de riolering door vervanging en reparatie.

Binnen het programma worden diverse projecten uitgevoerd. De belangrijkste zijn: maatregelen tegen wateroverlast, waterkwaliteitsmaatregelen, groot onderhoud en verbeteringen in de riolering, beekherstel en diverse afkoppel projecten. Er wordt in 2023 ook weer ingezet op het afkoppelen van verhard oppervlak  o.a. bij het omvormen of de rehabilitatie van straten.  
In 2021 is gestart met de voorbereiding van een grote opknapbeurt van straten en riolering in Ugchelen. Insteek is om hier in 2023 te starten met de uitvoering.
In het kader van het terugdringen van rioolvreemd water bij de RWZI zal in 2023 een stamriool aan de Laan van Erica (grond)waterdicht worden gemaakt door deze te relinen (het van binnenuit repareren van een rioolbuis door het aanbrengen van een nieuwe binnenwand).
Verder zal in 2023 worden gestart met de voorbereiding van de herinrichting Oude Beekbergerweg. De noodzaak om in deze straat de aansluitleidingen te moeten vervangen zijn hiervoor de aanleiding geweest.

Wat hebben we bereikt in 2023?

We hebben 5,4 ha afgekoppeld. Dit is inclusief de particuliere oppervlakken gerealiseerd vanuit de 'subsidieregeling Afkoppelen' en exclusief de oppervlakken van scholen (deze getallen zijn nog niet binnen).

Op een aantal locaties hebben we problemen met wateroverlast aangepakt: diverse locaties in Zuidbroek (’t Rooster), Aletta Jacobsstraat en Schoutenveld.

Samen met het waterschap is een toekomstvisie voor de rioolwaterzuivering opgesteld. Voor de waterkwaliteit is een meetcampagne gehouden voor de bergbezinkvoorzieningen. Er is ook gewerkt aan de laatste fase van het EU-project LIFE Aerfit, een techniek waarbij regenwater wordt afgekoppeld. Er is een onderzoek gedaan naar rioolvreemd water aan de laan van Erica.

In 2023 is gestart met het besteksgereed maken van het project 'opknapbeurt van straten en riolering in Ugchelen'. Begin 2024 zal de aanbesteding plaatsvinden zodat uitvoering in de 2e helft van 2024 start,

Voor het (grond)waterdichtmaken van het stamriool aan de Laan van Erica is er in juni 2023 een meetproject uitgevoerd om de hoeveelheid geÏnfiltreerd grondwater vast te stellen. Deze meting is vanwege weersomstandigheden een paar keer uitgesteld en uiteindelijk uitgevoerd in een periode van grote droogte. De meetresultaten bleken daarom van beperkte waarde (te lage grondwaterstanden waardoor er weinig infiltratie is gemeten). Er is daarop besloten een nieuw meetproject op te starten welke gepland staat voor eind januari 2024.

Het renoveren van het hoofdriool in de Oude Beekbergerweg (fase1) tussen de Chopinlaan en de Maasstraat is voltooid (mei 2023). De voorverkenning van de herinrichting van de Oude Beekbergerweg (fase 2) tussen de Strausslaan en de Ravenweg is inmiddels ook opgestart, De uitvoering zal over meerdere jaren plaatsvinden.

6. Verkeersapparatuur

Stand van zaken

Voor het beheer en onderhoud van verkeersapparatuur zijn contracten gesloten met diverse leveranciers. Dit geldt voor het vervangen en/of ombouwen van verkeersregelinstallaties (VRI) en het verhelpen van storingen. De laatste jaren is een start gemaakt met de vervanging door iVRI’s (intelligente Verkeers Regel Installaties). Een iVRI is een regelinstallatie die kan communiceren met voertuigen, fietsers en voetgangers. Op basis van ontvangen data en via apps kunnen kruispunten efficiënter worden geregeld. De iVRI weet hoeveel en wat voor verkeer eraan komt en is onder andere gekoppeld aan Buienradar. Met deze optie kan bijvoorbeeld bij slecht weer meer groen voor fietsers worden gegeven. Ook zijn we gestart met het geven van prioriteit van vrachtverkeer bij VRI’s zodat gewenste routes worden gestimuleerd, er minder uitstoot plaatsvindt en brandstofkosten worden bespaard.
De komende jaren worden de resterende VRI’s vervangen door iVRI’s. We hebben hiervoor inmiddels een rijkssubsidie ontvangen. Ook worden door middel van apps fietsers en vrachtwagen geprioriteerd bij verkeerslichten op bepaalde routes.
De bestaande afsluitingen van het voetgangersgebied worden vervangen door een nieuw systeem met kentekenherkenning.

Het onderhoud en de vervanging wordt jaarlijkse planmatig uitgevoerd conform het integrale beheerprogramma.

Wat hebben we bereikt in 2023?

In 2023 zijn er flinke stappen gezet in de vervanging van VRI's voor iVRI's. De volgende kruispunten zijn vervangen: Molenstraat Centrum-Molendwarsstraat; Regentesselaan-Van Hasseltlaan; PWA laan-Kalverstraat; Kalverstraat-Stationsstraat; Laan van Zevenhuizen-Sleutelbloemstraat; Laan van Zevenhuizen-Kanaal Noord; Laan van Zevenhuizen-Vlijtseweg; Edisonlaan-Boerhavestraat.

We hebben een aanbesteding gedaan met de bedoeling om iVRI's te voorzien van "Flowtack", een software pakket waarmee de uitgangspunten van het verkeersbeleid uitgevoerd kunnen worden, voor de VRI's Centrum Binnenstadsring.

De stadsafsluitingen (verzinkbare palen) zijn vervangen en voorzien van kentekenherkenning. Dit hebben we ook gedaan in de nabijheid van de Mariakerk.

7. Parkeren

Stand van zaken

De parkeerapparatuur in de parkeergarages is de laatste jaren vervangen. Parkeergarage Haven Centrum krijgt nog een nieuwe entree.
Als vervolg op de digitalisering van de parkeervergunningen, wordt er voor het straatparkeren kenteken-parkeren ingevoerd zodat er geen tickets meer nodig zijn en er door de beoogde scanauto effectiever gecontroleerd kan worden.
In de fietsenstallingen wordt er een centraal camerasysteem geïnstalleerd voor meer veiligheid voor de medewerkers.

Onderhoud en vervanging verloopt via het integrale beheerprogramma.

Wat hebben we bereikt in 2023?

Vanwege juridische aspecten is straatparkeren met behulp van kenteken-herkenning nog niet ingevoerd. De apparatuur is hierop al wel voorbereid.

Met de nieuwe entree voor de parkeergarage Haven Centrum is in 2023 gestart en zal in 2024 worden afgerond.

De fietsenstallingen zijn, waar mogelijk, voorzien van een glasvezelaansluiting  en camerabewaking.

8. Gemeentelijk vastgoed (gebouwen en sportvelden)

Zoals eerder aangegeven verwijzen wij u voor dit onderdeel naar de paragraaf Vastgoed .