Financiële positie in vogelvlucht
De gemeente staat er met deze jaarrekening eind 2023 financieel goed voor. We hebben de financiële kengetallen hieronder over 2023 opnieuw berekend. Het Eigen Vermogen bedraagt € 257,6 miljoen, waarvan € 131,5 miljoen in de Algemene Reserve zit. Bovenop de Algemene Reserve is een positief rekeningresultaat van € 52,6 miljoen gerealiseerd. Voor een doorkijk naar de verwachtingen in komende jaren verwijzen we naar de Nota Financieel Perspectief en de daarop volgende MPB 2025 -2028.
De onderstaande figuur geeft uitleg over de belangrijkste financiële kengetallen die we als gemeente gebruiken om inzichtelijk te maken hoe we er financieel voor staan.
Bij de vaststelling van de Kadernota Reserves en Voorzieningen in mei 2023 is ook onderstaande normtabel vastgesteld. De tabel geeft een waardering aan de belangrijkste kengetallen die daaronder zijn uitgewerkt.
NORMEN | CATEGORIE A | CATEGORIE B | CATEGORIE C | |
|---|---|---|---|---|
Minst risicovol | Gemiddeld risicovol | Meest risicovol | ||
Goed | Voldoende | Onvoldoende | ||
1a | Netto schuld quote | < 90% | 90% - 130% | > 130% |
1b | Netto schuld quote excl. leningen | < 90% | 90% - 130% | > 130% |
2 | Solvabiliteitsratio | >50% | 20% - 50% | < 20% |
3 | Grondexploitatie | <20% | 20% - 35% | > 35% |
4 | Structurele exploitatieruimte | >0% | 0% | <0% |
5 | Belastingcapaciteit | <95% | 95% - 105% | >105% |
Onderstaande tabel bevat de berekende kengetallen die horen bij bovenstaande tabel, plus nog drie andere kengetallen. Voor de drie additionele kengetallen geldt dat voor de weerstandsratio ook een norm is vastgesteld in de nota reserves en voorzieningen. De andere twee kengetallen kennen geen normering. Onder de tabel volgt verdere uitleg bij de verschillende kengetallen.
Indicator / kengetal | Peildatum / verwerkt in P&C-document | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
31-12-2021 | 1-9-2022 | 31-12-2022 | 1-9-2023 | 31-12-2023 | |||
Rekening 2021 | Begroting 2023 | Rekening 2022 | Begroting 2024 | Rekening 2023 | Norm | ||
1a | Netto schuld quote | 61,48% | 72,15% | 51,72% | 67,11% | 48,67% | <90% |
1b | Netto schuld excl. leningen | 55,99% | 66,79% | 46,23% | 62,81% | 44,23% | <90% |
2 | Solvabiliteitsratio | 28,26% | 25,42% | 32,74% | 24,76% | 33,35% | >20% |
3 | Grondexploitatie | 0,96% | 1,10% | -1,18% | 0,60% | 0,18% | |
4 | Structurele exploitatieruimte | 4,45% | 1,20% | 2,87% | 0,20% | 1,97% | |
5 | Belastingcapaciteit | 97,16% | 101,66% | 101,66% | 100,95% | 90,36% | |
6 | Weerstandsratio | 3,68 | 4,18 | 4,31 | 2,14 | 2,73 | >1,7 |
7 | Eigen vermogen incl. resultaat x miljoen | € 207,84 | € 195,19 | € 250,91 | € 195,97 | € 257,63 | |
8 | Kapitaallastenratio | 4,95% | 4,72% | 4,89% | 4,82% | 3,62% | |
Netto schuldquote
Voor een financieel gezonde situatie moet deze netto schuldquote lager zijn dan 90%. De gerealiseerde schuldquote bevindt zich hier ruim onder.
Solvabiliteit (eigen vermogen / totale passiva)
Onze solvabiliteit is met de jaarrekening 2023 op een prima niveau van ruim 33% uitgekomen. Met de bestedingen van reserves en nieuwe investeringen in de komende jaren zal de verhouding tussen dat deel wat met eigen geld is betaald en het totale bezit lager worden. Bij het opstellen van de nieuwe MPB 2025-2028 zullen wij de doorkijk naar de toekomst wederom actualiseren. Ook het nieuw voor oud proces zal hierbij worden betrokken en kan waar nodig bijdragen aan het beheersbaar houden van deze kengetallen.
Grondexploitatie
Met de vaststelling van de Nota Grond- en vastgoedbeleid Apeldoorn in 2021 kiezen we voor situationeel grondbeleid waarbij we per gebied of ambitie een rol kunnen kiezen die het beste past bij de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen. Voor het bepalen van de gemeentelijke rol maken we gebruik van een duidelijk en transparant afwegingskader zoals beschreven in die kadernota. Daarbij kijken we heel goed naar de middelen die we in kunnen zetten en naar de veiligheidskleppen die we kunnen inbouwen om risico’s goed beheersbaar te hebben en houden. Het grondbeleid krijgt zo een stimulerende rol en biedt daarbij een handelingsperspectief dat helderheid geeft aan partijen over de insteek die Apeldoorn kiest bij gebiedsontwikkelingen.
Structurele exploitatieruimte
De structurele exploitatieruimte was afgelopen jaar positief. De structurele baten zijn dus hoger dan de structurele lasten wanneer gekeken wordt naar de realisaties van het jaar 2023.
Belastingcapaciteit
Onze belastingcapaciteit is de verhouding tussen lokale woonlasten meerpersoonshuishoudens (peiljaar 2023) ten opzichte van de landelijk gemiddelde woonlasten (peiljaar 2023). Deze zijn gebaseerd op berekeningen van Coelo. In de berekening van Coelo zijn de woonlasten in Apeldoorn in 2023 een stuk lager dan de gemiddelde woonlasten en komt het percentage uit op ongeveer 90%. Dit komt door de eenmalige belastingkorting van € 100 in 2023. Als deze korting buiten beschouwing wordt gelaten komt het kengetal uit op 100,95%. Dit percentage is gehanteerd in de begroting 2024 omdat de korting eenmalig was.
Weerstandsratio
Voor de berekening van de weerstandsratio wordt de beschikbare weerstandscapaciteit gedeeld door de benodigde weerstandscapaciteit. Uit deze jaarrekening blijkt dat de weerstandsratio ongeveer 2,7 is, wat wil zeggen dat de financiële buffer van de gemeente 2,7 keer zo groot is als het berekende risicobedrag waar we tegen aan zouden kunnen lopen. Hier wordt verderop in deze paragraaf nader op ingegaan. In de Kadernota Reserves en Voorzieningen 2023-2026 is vastgesteld dat de weerstandsratio minimaal 1,7 moet zijn.
Eigen vermogen
Bij het opmaken van de jaarrekening concluderen wij dat ons Eigen Vermogen (inclusief rekeningresultaat) licht is toegenomen ten opzichte van de stand per 31-12-2022.
Kapitaallastenratio
De kapitaallastenratio wordt berekend door het totaal van rente- en afschrijvingslasten met betrekking tot investeringen af te zetten tegen de totale lasten (excl. stortingen aan reserves). De kapitaallastenratio zegt iets over de mate van flexibiliteit van de begroting. Investeringen drukken door de kapitaallasten als last op de begroting, waardoor de flexibiliteit van de begroting afneemt. Er geldt geen wettelijke of andere norm voor deze ratio. Er is op dit moment geen zinvolle signaleringswaarde voor dit kengetal te bepalen op basis van literatuur of de praktijk van andere gemeenten. De informatiewaarde zit vooral in de ontwikkeling van de kapitaallastenratio over de tijd. In 2023 is de kapitaallastenratio lager uitgevallen dan begroot. Dit komt voornamelijk doordat de gehanteerde rente lager was dan aanvankelijk begroot. Bij een lagere rente zijn de kapitaallasten lager. Voor het inzicht in de onderliggende kapitaallasten zie de staat van activa bij de toelichting op de balans bij Materiële Vaste Activa, 3.3.2.