Jeugd en onderwijs

Pitch

In 2023 verantwoorden we € 1,7 miljoen voordeel op het taakveld onderwijshuisvesting. Dit voordeel is voor € 1,6 miljoen het gevolg van lager toegerekende rente. Dit voordeel is terug te zien bij het basisonderwijs en voortgezet onderwijs. Conform de afspraken wordt dit deel van het voordeel niet met de reserve onderwijshuisvesting verrekend.

Conform het raadsbesluit wordt het voordeel van € 0,1 miljoen gestort in de reserve onderwijshuisvesting in de jaarrekening van 2023. De reserve wordt gebruikt om eventuele onverwachte kosten in de exploitatie te dekken evenals investeringen voor het nieuwe IHP.

Detail

OHV Basisonderwijs en OHV Voortgezet onderwijs (rentevoordeel)
Als gevolg van daling van de toegerekende rente op de boekwaarde van onderwijshuisvesting waren in 2023 de rentelasten aanzienlijk lager. Dit voordeel wordt, conform gemeentelijke afspraak, niet gestort in de reserve onderwijshuisvesting, maar in de algemene reserve.

Eerste inrichting
Het voordeel van bijna € 0,3 miljoen op eerste inrichting is ontstaan, omdat de scholen in 2023 minder gegroeid zijn dan verwacht. Er zijn in 2023 ook geen nieuwe scholen gestart die aanspraak konden maken op de bekostiging voor eerste inrichting.

Schade en incidentele kosten
Ruim € 0,2 miljoen voordeel op schade en incidentele kosten. In 2023 minder incidentele kosten dan verwacht. Tevens zijn meerdere geconstateerde constructiefouten meegenomen in het jaarlijks programma 2024.

Op zondag 24 december 2023 is er brand geweest bij CSO de Zonnehoek aan Heemradenlaan 102. De gemeente is voor de totale herstelkosten verzekerd. Er is alleen een eigen risico van toepassing van € 0,3 miljoen. Deze kosten komen ten laste van budget onderwijshuisvesting in 2024.

OHV Overige accommodaties
Op overige accommodaties is een nadeel van circa € 0,3 miljoen te melden, dit komt voornamelijk doordat de NUTS-kosten sterk zijn gestegen.  

SPUK Oekraïense leerlingen
De kosten van € 0,3 miljoen die gemaakt zijn voor tijdelijke onderwijshuisvesting van Oekraïense leerlingen worden gedekt door de specifieke bijdrage van het Rijk.

Pitch

Op het taakveld onderwijsbeleid en leerlingenzaken wordt er een voordeel van € 0,63 miljoen gerapporteerd over 2023. Dit is voornamelijk het gevolg van het restant op het beschikbaar gesteld budget actieplan preventie Jeugdzorg & Onderwijs voor 2023, wat leidt tot een voordeel van € 0,53 miljoen. Verder levert de bijgestelde subsidiebeschikking RMC per saldo een voordeel van € 0,13 miljoen op.

Detail

Ontwikkeling lokaal onderwijsbeleid
Het actieplan preventie Jeugdzorg & Onderwijs is na bespreking in de PMA in oktober aan de raad aangeboden. Dit betekent dat over 2023 uiteindelijk nog maar enkele maanden resteerden om acties uit te voeren. Een deel van het budget 2023, dat beschikbaar was gesteld vooruitlopend op de definitieve invulling via het actieplan, wordt hierdoor in 2023 nog niet besteed. In het definitieve actieplan is al rekening gehouden met doorschuiven van activiteiten en budget naar 2024 en verder. Het budget welke middels een ROP door zal schuiven naar 2024 betreft € 0,52 miljoen.

RMC
De baten vallen € 0,11 miljoen hoger uit voor RMC (Regionale Meld- en Coördinatiepunt) vanwege de bijgestelde subsidiebeschikking vanuit het Rijk. Deze laat een ophoging zien ten opzichte van de voorlopige subsidiebeschikking welke voor de raming is gehanteerd. De Rijksbijdrage is op basis van de definitieve subsidiebeschikking dus hoger dan verwacht. Dit is verdeeld over de deelnemende gemeenten. Voor het Apeldoornse gedeelte worden de middelen volledig ingezet ter dekking van de formatie.

Onderwijsachterstandenbeleid
Onderwijsachterstandenbeleid betreft een SPUK voor een periode van 4 jaar waarbij het restant van een jaar gedurende de cyclus meeloopt naar het volgende jaar, tot aan het einde van de periode. Dan dient er afgerekend te worden, wat na boekjaar 2026 weer plaats zal vinden. Per saldo wordt er dus geen resultaat gerapporteerd voor 2023. Desondanks zien we dat er in 2023 minder is besteed dan geraamd, met de volgende redenen:
- We hebben een aanzienlijk restant vanuit voorgaand jaar wat niet als structurele dekking ingezet kan worden.
- Daarnaast is er vanwege beperkte beschikbare formatie niet optimaal in activiteiten benut (minder nieuwe activiteiten uit kunnen voeren).

Pitch

Op het taakveld samenkracht en burgerparticipatie wordt er een voordeel van € 0,15 miljoen gerapporteerd over 2023. Voor de zorgregio (Regionale werkgroep Jeugdzorg) vallen de baten en lasten budgetneutraal hoger uit vanwege additionele deelnemersbijdragen waarmee we extra activiteiten in 2023 dekken en budget via ROP doorzetten voor besteding in 2024. De overige verschillen levert het voordeel van € 0,15 miljoen op.

Detail

Regionale werkgroep Jeugdzorg
Voor de zorgregio (Regionale werkgroep Jeugdzorg) vallen de baten en lasten budgetneutraal hoger uit vanwege additionele deelnemersbijdragen waarmee we extra activiteiten in 2023 dekken en budget via de reserve overlopende post doorzetten voor besteding in 2024. Via de ROP blijft er een voordeel van € 0,27 miljoen beschikbaar voor activiteiten in 2024.

Pitch

Het voordeel op het taakveld 6.2 komt voornamelijk voort uit de onderbesteding op het budget Centrum voor Jeugd en Gezin. Hier wordt een voordeel van € 0,36 miljoen gerapporteerd. Dit doordat de verleende subsidie aan het CJG is verlaagd, omdat de reguliere basis subsidie toereikend blijkt. Daarnaast wordt het budget pilots SGGZ toegekend op basis van losse subsidieaanvragen van ketenpartners, welke in 2023 niet ten volste is benut.

Detail

Centrum voor Jeugd en Gezin
De verleende subsidie aan het CJG is in november met ruim € 0,25 miljoen verlaagd, omdat is gebleken dat het beschikbare basis budget toereikend is voor het uitvoeren van de taken. Door het niet volledig kunnen invullen van de FTE's over het hele jaar (werving), lagere loonkosten van starters en de gewenste groei ontstaat er ruimte in het budget. Dat wordt hier zichtbaar. Verder zit hier een budget in van € 0,2 miljoen voor Pilots SGGZ, waarvan € 74.950,- is uitgegeven, dit zijn losse subsidieaanvragen van ketenpartners, niet zijnde CJG.

Pitch

Met de overschrijding op het budget Jeugdzorg (Jeugd ZIN) wordt een saldo gerapporteerd dat ligt binnen de bandbreedte van € 0 positief en € 3 miljoen negatief welke gedurende het jaar werd gehanteerd. De hogere volumestijging die we in 2022 zagen (en raamden), zet zich in 2023 op een aantal producten voort waar slechts beperkt rekening mee werd gehouden. Deze hogere kosten zijn voornamelijk zichtbaar binnen de productgroepen begeleiding en behandeling. Daarnaast zijn de tarieven Jeugdzorg 2023 eind 2022 aanvullend verhoogd met gemiddeld 2,5% vanwege de hogere inflatie. Opvang binnen budget hiervan bleek niet mogelijk.

Het Jeugd ZIN budget betreft het saldo van de taakvelden 6.72 en 6.82. Naast het nadeel zoals hier opgenomen staat op taalveld 6.82 een voordeel van € 1,9 miljoen.

Tevens geven we bij dit taakveld een toelichting op de ombuigingsmaatregelen Jeugd. Deze toelichting is vooral kwalitatief van aard.

Detail

Maatwerkdienstverlening 18-
Met de overschrijding op het budget Jeugdzorg wordt een saldo gerapporteerd dat ligt binnen de bandbreedte van € 0 positief en € 3 miljoen negatief. De hogere volumestijging die we in 2022 zagen (en raamden), zet zich in 2023 op een aantal producten voort. Hier hielden we in het budget slechts beperkt rekening mee. Deze hogere kosten zijn voornamelijk zichtbaar binnen de productgroepen begeleiding en behandeling. Binnen jeugdwetvervoer wordt de overschrijding veroorzaakt door een aanzienlijk hogere indexatie van de tarieven in de vervoersbranche dan waar de gemeente rekening mee heeft gehouden in de begroting 2023 en de toename van het aantal JW indicaties. Door de verhoogde druk binnen het onderwijs en meer uitval van leerlingen neemt het aantal verzoeken voor alternatieven voor onderwijs toe en daarmee ook het aantal jeugdwetvervoer indicaties.
Daarnaast zijn de tarieven Jeugdzorg 2023 eind 2022 aanvullend verhoogd met gemiddeld 2,5% vanwege de hogere inflatie. Het opvangen hiervan binnen bestaand budget bleek niet mogelijk. De onzekerheden in ontwikkeling van volume en hogere tarieven zijn zichtbaar in de bandbreedte die we aanhouden. Met de hogere volumegroei in 2023 is al rekening gehouden in de MPB2024-2027. De verder toenemende kosten Jeugdzorg in 2023 is een trend die ook landelijk zichtbaar is. Via de Hervormingsagenda Jeugdzorg en het actieplan preventie Jeugdzorg & Onderwijs worden acties ingezet om deze trend om te buigen.

Maatregel 2: Budgetplafonds

In 2023 is besloten tot afschaffing van de budgetplafonds. Daarom rapporteren wij niet meer over deze maatregel.

Maatregel 3: Afschalen van 20% indicaties individuele voorzieningen via CJG naar algemene voorzieningen & CJG4Kracht

We zien dat voor 2023 het gestelde doel (450) voor het aantal cliënten wat ambulante ondersteuning krijgt via CJG4Kracht is gerealiseerd:      
2023   Aantal: 453      
2022   Aantal: 498      
2021   Aantal: 422      
2020   Aantal: 310      
2019   Aantal: 237       

Het financiële effect van deze maatregel bestaat uit diverse componenten:      

1. Lagere kosten directe hulpverlening      
Op basis van een aantal aannames zoals ook de AEF gebruikt in het rapport “Stelsel in groei” hebben we een inschatting gemaakt van de verdeling in zware en lichte trajecten die anders bij een Jeugdhulpaanbieder waren uitgevoerd. Op basis van het gemiddeld aantal uur per traject en uurtarief, komen we dan voor de 422 jeugdigen op een bedrag van € 1,8 miljoen. Als we de loonkosten van het CJG (€ 1,5 miljoen) hierop verminderen, is de indicatieve besparing € 0,3 miljoen      

2. Voorkomen jeugdzorg door inzet andere voorzieningen       
Doordat CJG4Kracht in de wijk actief is, is er meer kennis over de zorgbehoeften in de wijk. De laagdrempelige hulp zorgt ervoor dat toekomstige zorgvragen en problematiek voorkomen kunnen worden, bijvoorbeeld door inzet van Algemene voorzieningen. AEF herkent dit ook als belangrijke meerwaarde, helaas ontbreken gegevens (zowel binnen Apeldoorn als landelijk) om dit te kwantificeren.      

3. Voorkomen verzwaring van Jeugdzorg      
Problematiek van de jeugdige is eerder in beeld waardoor zwaardere zorg voorkomen wordt. De kosten van dit soort trajecten lopen fors uiteen en variëren van € 10.000 tot € 30.000 (AEF). Als dit in 1% van de gevallen gebeurd, kan de aanvullende besparing daarmee oplopen naar € 100.000 of meer.       

Daarnaast is de aanname dat de trajecten binnen CJG4Kracht korter zijn dan in maatwerkvoorzieningen. Daarnaast weten we dat uitstroom uit geïndiceerde zorg een punt van aandacht is.        

Maatregel 7: Grip krijgen op toewijzingen GI’s en scherper volgen OTS

Deze actie loopt, na opstart hulpverlening, weer door. Het heeft door de crisis enige vertraging opgelopen. CJG kijkt met grootste GI-en (JBG, WSG en LDH) mee naar indicaties om te voorkomen dat er stapeling van zorg binnen een traject plaatsvindt. Denk hierbij aan bijvoorbeeld hetzelfde zorgproduct uitgevoerd door meerdere jeugdhulpaanbieders.

We zien de afgelopen jaren dat het aantal jeugdbeschermingsmaatregelen (ondertoezichtstelling of voogdij) afneemt. In meer dan tweederde van de gevallen gaat het om een vorm van ondertoezichtstelling en in bijna een derde van de gevallen om een voogdijmaatregel. Er werden in 2023 minder maatregelen gestart en meer maatregelen beëindigd dan in 2022. Ook het aantal jongeren met een reguliere voogdijmaatregel daalde licht in 2023. De ondertoezichtstellingen zowel korter dan 1 jaar als langer dan 1 jaar nemen in 2023 af. Afgezet tegen voorlopige landelijke percentages 2023 ontvangt 1,3% Apeldoornse jeugdigen Jeugdbescherming tegenover 1,0% landelijk.

Maatregel 8: OJA, onderwijs en jeugdhulp combineren

AEF geeft in haar rapport “Stelsel in groei” aan dat de bespaarde kosten op een voorkomen traject uitkomen op
€ 2.326 (bruto). Dit bedrag wordt gebruikt om het effect van OJA te kunnen berekenen. De kosten aan inzet zijn
€ 1.988 per traject. Dit leidt tot het volgende gerealiseerde netto besparing:                 

Pitch

Zie voor de toelichting taakveld 6.72.

Detail

Zie voor de toelichting taakveld 6.72.

Pitch

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Detail

Geen afwijkingen boven de rapportagegrens.

Pitch

Het restant voor 2023 van het actieplan jeugdzorg en onderwijs loopt mee in de reserve overlopende post van programma 5 mee naar 2024. Zie voor onderbouwing de toelichting voor ontwikkeling lokaal onderwijsbeleid op taakveld 4.3.

Detail

Het restant voor 2023 van het actieplan jeugdzorg en onderwijs loopt als ROP p5 mee naar 2024. Zie voor onderbouwing de toelichting voor ontwikkeling lokaal onderwijsbeleid op taakveld 4.3.